Według wyników kolejnego badania przedsiębiorstw Ukrainy przeprowadzonego przez Narodowy Bank, wskaźnik oczekiwań aktywności gospodarczej w październiku spadł poniżej poziomu równowagi (do 49,6 wobec 50,1 we wrześniu). Głównymi czynnikami wpływającymi na pogorszenie oczekiwań biznesu było utrzymanie znaczących zagrożeń bezpieczeństwa, zniszczenie mocy produkcyjnych poszczególnych przedsiębiorstw, ograniczenia logistyczne eksporterów, zawężenie popytu inwestycyjnego, wznowienie wzrostu cen paliw, a także znaczny niedobór wykwalifikowanego personelu.
W szczególności respondenci z branży drugi miesiąc z rzędu nie prognozują zmian w swojej działalności (wskaźnik utrzymuje się na poziomie 50), natomiast pozytywnie oceniają wolumen wytwarzanych produktów, nowe zamówienia na produkty, a także o zapasach surowców i materiałów. Również w wyniku sezonowego osłabienia aktywności gospodarczej przedsiębiorstwa budowlane generalnie negatywnie oceniły wyniki swojej działalności (wskaźnik obniżył się do 44,8 z 50,6), w szczególności w związku z oczekiwaniem spadku dostępności usług wykonawczych i wzrost cen zakupu. Dlatego menedżerowie przedsiębiorstw budowlanych przewidują zmniejszenie całkowitej liczby pracowników.
Podobne wyniki badania przedsiębiorstw przemysłowych przeprowadzonego przez Państwową Służbę Statystyczną. Tym samym w październiku 2023 r. wskaźnik zaufania przedsiębiorców do przemysłu obniżył się o 2,2 pkt. proc. w porównaniu do września 2023 r. i wyniósł minus 9,1%, w przemyśle przetwórczym wskaźnik ten spadł o 2 punkty procentowe w porównaniu do poprzedniego miesiąca. i wyniósł minus 10,4%. Podobnie jak we wrześniu przedsiębiorstwa przemysłowe odnotowały, że były zadowolone z zamówień średnio na cztery miesiące pracy, a stopień wykorzystania mocy produkcyjnych kształtował się średnio na poziomie 62,9%.
Według październikowej ankiety Narodowego Banku Polskiego przedsiębiorstwa sektora usług negatywnie oceniły wyniki swojej działalności ze względu na dalszy wzrost cen paliw, problemy z logistyką i słaby popyt (wskaźnik wyniósł 47,2 wobec 47,9 we wrześniu ). Respondenci tej branży podtrzymali negatywne oczekiwania co do wolumenu nowych zamówień, wolumenu usług w realizacji, a także, w odróżnieniu od poprzedniego miesiąca, spodziewają się spadku wolumenu świadczonych usług.
Zamiast tego, wśród innych FEZ przedsiębiorstwa handlowe pozostają największym optymistą co do swoich wyników dzięki stabilnemu popytowi krajowemu, spowalniającej inflacji i wystarczającej podaży towarów. Oczekiwany jest wzrost obrotów i wolumenu zakupów towarów na sprzedaż. Jednak nawet w tym segmencie przedsiębiorstwa pesymistycznie oceniają całkowitą liczbę zatrudnionych.
Według stanu na początek listopada na Ukrainie wymłócono ponad 67 mln ton nowych upraw, w szczególności zbóż – 47 mln 184,1 tys. ton, roślin oleistych – 19 958 tys. ton. Zbiór zbóż i roślin strączkowych przeprowadzono na powierzchni 9,3 mln ha, uzyskując plon 50,6 ton/ha, w tym wymłócono 4694,5 tys. ha pszenicy (plon – 47,7 ton/ha), wymłócono 22,4 mln ton młócony; kukurydza – 4,4 mln ton; kukurydza - 4,5 tys. ton; kukurydza - 4,5 tys. ton. mnóstwo; wymłócono 2420,1 tys. ha kukurydzy (plon 70,8 t/ha), wymłócono 17,1 mln ton; Wymłócono 1504,5 tys. ha jęczmienia (plon – 39,2 t/ha), wymłócono 5,9 mln ton. Jednocześnie, według wyników Państwowej Służby Statystycznej, przedsiębiorstwa rolne odnotowały spowolnienie tempa wzrostu wielkości produkcji. Wśród czynników pogarszających produkcję odnotowano spadek cen produktów rolnych oraz niedostateczny popyt.
Redukcję ryzyk bezpieczeństwa biznesu powinna ułatwić realizacja przez EBOR pilotażowego projektu ubezpieczenia od ryzyk wojskowych na Ukrainie, do którego niedawno przystąpiła Wielka Brytania. Stosowne oświadczenie woli zostało podpisane pomiędzy Rządem Wielkiej Brytanii a EBOR w dniu 31 października 2023 r. Projekt EBOR zakłada utworzenie nowego funduszu promującego rozwój międzynarodowego rynku reasekuracji oraz ubezpieczeń ryzyk majątkowych i handlowych, w tym ubezpieczeń towarów w transporcie lub magazynach.
Sfera budżetowa
Według informacji operacyjnej Ministerstwa Finansów, za okres styczeń-październik 2023 r. do funduszu ogólnego budżetu państwa wpłynęło 1414,3 mld UAH. Wśród płatności, których realizacja jest kontrolowana przez organy podatkowe i celne, uzyskano następujące główne wpływy: 299,7 mld UAH – podatek od wartości dodanej od towarów importowanych na obszar celny Ukrainy; 169,3 mld UAH – podatek od towarów i usług od towarów wyprodukowanych na Ukrainie, z czego pobrano 280,8 mld UAH, zwrócono 111,6 mld UAH; 140,0 mld UAH – podatek dochodowy od osób fizycznych i cło wojskowe; 108,7 mld UAH – podatek dochodowy od osób prawnych; 88,1 mld UAH – podatek akcyzowy; 48,5 mld UAH – opłata za czynsz za użytkowanie podłoża; 25,4 mld UAH – cła importowe i eksportowe. W tym samym czasie Państwowa Służba Skarbowa wykonała 102,6% (+14,8 mld UAH), Państwowa Służba Celna – 97,3% (-9,0 mld UAH).
Kolejnym ważnym źródłem dochodów budżetu państwa w okresie styczeń-październik br. były środki otrzymane przez Ukrainę w formie pomocy międzynarodowej (granty) – 404,9 mld UAH. Największym darczyńcą wsparcia grantowego w okresie styczeń-październik 2023 r. były Stany Zjednoczone (398,5 mld UAH). Ponadto Ukraina otrzymała bezzwrotnie finansowanie od Niemiec, Hiszpanii, Finlandii, Irlandii, Szwajcarii, Belgii, Islandii w łącznej kwocie do 6,4 mld hrywien. Środki zostały przekazane do budżetu państwa Ukrainy za pośrednictwem Funduszu Powierniczego Banku Światowego w ramach projektu PEACE na Ukrainie.
Ogółem, według wyników za okres styczeń-październik 2023 r., do funduszy ogólnych i specjalnych budżetu państwa wpłynęło 2206,0 mld UAH z tytułu podatków, opłat i innych płatności. Jednocześnie wydatki gotówkowe budżetu państwa za okres styczeń-październik 2023 r. wyniosły 3113,9 mld UAH, w tym fundusz ogólny 2346,0 mld UAH, co stanowi 95,1% całości okresu sprawozdawczego. W rezultacie przez dziesięć miesięcy 2023 r. budżet państwa realizowany był z deficytem w wysokości 900,0 mld UAH, w tym funduszu ogólnego – w wysokości 923,1 mld UAH, wobec planowanego deficytu funduszu ogólnego na styczeń- października 2023 r. w kwocie 1478,0 mld hrywien.
Rzeczywiste zadłużenie państwa w funduszu ogólnym budżetu państwa w okresie styczeń – październik 2023 r. wyniosło 1341,4 mld UAH, tj. 86,3% zaplanowanych na ten okres. Z lokowania OVHZ na finansowanie budżetu państwa pobrano 452,0 mld UAH, w tym 141,5 mld UAH w walucie obcej. (3 098,3 mln USD i 709,3 mln EUR). Ze źródeł zewnętrznych pochodziło 889,4 mld UAH. (lub 24,3 miliarda dolarów).
Pozyskane środki ze złożonego OVHZ na okres styczeń - październik 2023 r. pozwoliły w pełni pokryć zapotrzebowanie na środki niezbędne do dokonania płatności z tytułu spłaty OVHZ. Ogółem płatności z tytułu spłaty długu państwa za okres styczeń – październik 2023 r. wyniosły 383,0 mld UAH (97,5% planu), alimentacyjne – 187,5 mld UAH (100,0% planu).
Rynek walutowy
Umiarkowany wzrost zarówno popytu, jak i podaży walut obcych na rynku międzybankowym przez klientów banków w ubiegłym tygodniu spowodował utrzymanie popytu netto na waluty obce. Odpowiedni deficyt pokryły interwencje Narodowego Banku Polskiego, którego wartość netto w zeszłym tygodniu wyniosła 563 mln dolarów (wobec 675 mln dolarów tydzień wcześniej). Międzybankowy kurs hrywny umocnił się w ciągu tygodnia o prawie 1,0%.
Jednocześnie deficyt rachunku bieżącego, który za 9 miesięcy 2023 r. wyniósł 5,5 mld dolarów (w porównaniu z nadwyżką 7,9 mld dolarów w tym samym okresie w 2022 r.), w dalszym ciągu odgrywał dominującą rolę popyt na walutę obcą. Tym samym ujemne saldo handlu zagranicznego towarami i usługami za okres styczeń-wrzesień sięgnęło 28 mld dolarów (w tym „minus” 3,6 mld dolarów we wrześniu). Jednocześnie stopniowo maleją tradycyjne kanały wpływów walut obcych na rachunek bieżący: wpływy na Ukrainę z tytułu wynagrodzeń przez 9 miesięcy. w 2023 r. wyniosły 9,1 mld dolarów (9 miesięcy 2022 r. – 9,6 mld dolarów), transfery (głównie do sektora finansów publicznych) wyniosły 18,6 mld dolarów (9 miesięcy 2022 r. – 20,3 mld dolarów).
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Ukrainę we wrześniu wyniósł 126 mln dolarów (3,2 mld dolarów od początku roku) i w dużej mierze pochodził z reinwestowanych dochodów inwestorów zagranicznych (78 mln dolarów w czerwcu, 2,4 mld dolarów USA od początku roku). ). Wolumen inwestycji portfelowych na Ukrainie za 9 miesięcy. 2023 spadł o 331 dolarów amerykańskich, co odzwierciedlało przede wszystkim spadek inwestycji inwestorów zagranicznych w rządowe dłużne papiery wartościowe, a także banki i sektor przedsiębiorstw. Wzrost wolumenu gotówki pozabankowej przyspieszył we wrześniu do 775 mln dolarów (8,1 mld dolarów za okres styczeń-wrzesień 2023 r.).
Sektor finansowy
Zdaniem Narodowego Banku Polskiego wskaźniki adekwatności kapitałowej systemu bankowego Ukrainy w dalszym ciągu utrzymują się na wysokim poziomie. Na dzień 1 października 2023 r. adekwatność kapitału regulacyjnego ukraińskich banków wyniosła 25%, kapitał podstawowy 14,8%, co stanowi ponad dwukrotność minimalnych wymogów regulacyjnych Narodowego Banku Polskiego. Pozytywne wyniki finansowe banków przyczyniają się do utrzymania wysokiej kapitalizacji – w ciągu 8 miesięcy 2023 roku zysk netto systemu bankowego przekroczył 95 miliardów hrywien (zwrot z kapitału – 64,7%).
Wielkość płynności w sektorze bankowym (w postaci sald na rachunkach bieżących i certyfikatów depozytowych NBU) utrzymuje się na poziomie około 680 miliardów UAH, w tym około 480 miliardów UAH w certyfikatach depozytowych NBU. Głównym czynnikiem utrzymania wysokiego poziomu płynności banków pozostają w dalszym ciągu wydatki na Jednolity Rachunek Skarbu Państwa, a interwencje Narodowego Banku Polskiego mające na celu sprzedaż walut obcych zmniejszają ilość wolnej płynności w systemie bankowym. Nadmiar płynności powoduje niski popyt ze strony banków na kredyty refinansowe, dla których saldo zadłużenia spadło do niespełna 2,5 mld hrywien, oraz utrzymanie stawek rynkowych na poziomie dolnej granicy stawek dla operacji NBU (stan na 15.09.23 r.). jest to 16%).
W ramach programu „Przystępne kredyty 5-7-9%” w zeszłym tygodniu banki udzieliły 589 kredytów uprzywilejowanych na łączną kwotę 2,4 miliarda hrywien, z czego około połowa została udzielona przez banki państwowe. Całkowita liczba pożyczek udzielonych od początku zakrojonych na szeroką skalę działań wojennych na terytorium Ukrainy w ramach programu przekroczyła 40,5 tys. na łączną kwotę 158 miliardów hrywien. Biorąc pod uwagę priorytet celów wojennych, lwią część kredytów udzielały banki na wsparcie produkcji rolnej i cele antywojenne.
