Wiaczesław Czerkaszyn, ekspert w dziedzinie polityki podatkowej i celnej, dokonał przeglądu deklaracji budżetowej Ukrainy na okres do 2027 roku. Według niego główną cechą dokumentu jest nadmierna sztywność polityki fiskalnej, która wraz z wojną może znacząco wpłynąć na tempo ożywienia gospodarczego i poziom życia Ukraińców.
Główne aspekty budżetu na lata 2025-2027
- Wzrost obciążeń podatkowych: Oczekuje się, że w 2025 r. znacząco wzrosną obciążenia podatkowe — wzrost dochodów budżetowych wyniesie 36,6% w porównaniu z rokiem bieżącym, co stanowi równowartość 646,5 mld UAH. Planowane dochody z nowych rozwiązań podatkowych na trzy lata wyniosą około 340 miliardów hrywien rocznie, a udział dochodów podatkowych w PKB wzrośnie o 3,1%.
- Sytuacja makroekonomiczna: Poziom realnego wzrostu gospodarczego w 2025 roku prognozowany jest na poziomie zaledwie 2,7% PKB. Przewiduje się, że w ciągu trzech lat gospodarka odrobi mniej niż połowę strat spowodowanych spadkiem w 2022 r. (28,8 %), co wskazuje na bardzo powolne tempo ożywienia gospodarczego.
- Deficyt budżetu państwa: Przewiduje się, że w 2025 r. deficyt budżetowy wyniesie 18,2% PKB. W latach 2025-2027 planuje się znaczącą redukcję deficytu z 20,6% do 6,7% PKB, co może być zadaniem trudnym i wymagać będzie istotnego zwiększenia obciążeń podatkowych.
- Polityka zadłużenia: Rząd planuje do 2027 r. obniżyć poziom długu publicznego do 90% PKB. W tym celu przewiduje się aktywne pozyskiwanie środków poprzez krajowe obligacje pożyczkowe państwa (OVDP), co spowodowane jest koniecznością znacznego ograniczenia zobowiązań dłużnych.
- Kurs hrywny: Prognozowany kurs hrywny na rok 2025 wynosi 45 UAH/dolar, na rok 2026 – 46,5 UAH/dolar, a na rok 2027 – 46,4 UAH/dolar. Prognozowanie stabilnego kursu walutowego budzi kontrowersje w obecnych warunkach gospodarczych.
- Operacje wojskowe: Scenariusz główny zakłada kontynuację aktywnych działań wojennych przez cały 2025 rok, co będzie miało również wpływ na sytuację gospodarczą.
- Polityka podatkowa: Rząd nie planuje wprowadzania nowych rozwiązań podatkowych i administracyjnych, które mogłyby negatywnie wpłynąć na podstawę opodatkowania. Główny nacisk zostanie położony na realizację Strategii Dochodowej Kraju do 2030 roku, w szczególności na zniesienie zachęt podatkowych i wzmocnienie kontroli nad uchylaniem się od płacenia podatków.
- Polityka celna: Plany na przyszłość obejmują wzmocnienie środków antykorupcyjnych i rozwój międzynarodowej współpracy celnej. Utrzymują się jednak obawy dotyczące prawdziwego ponownego uruchomienia organów regulacyjnych.
- Standardy społeczne: Standardy społeczne zostaną zamrożone na następne trzy lata, co może zmniejszyć siłę nabywczą i dobrobyt najsłabszych grup ludności.
- Płaca minimalna: W latach 2025-2027 płaca minimalna utrzyma się na poziomie 8 tys. hrywien.
- Infrastruktura: Pomimo wysokiego poziomu korupcji wzrosną finansowanie projektów drogowych: w 2025 r. — 43,8 mld UAH, w 2026 i 2027 r. – odpowiednio 124 i 233,8 mld UAH.
Główną przyczyną niezadowalającego tempa ożywienia gospodarczego może stać się polityka fiskalna przewidziana w deklaracji budżetowej na lata 2025-2027. Wraz z wysiłkiem wojennym polityka ta prawdopodobnie obniży poziom życia i stłumi zagregowany popyt. Oczywiste jest, że obecne problemy wymagają przeglądu i dostosowania, aby osiągnąć bardziej pozytywne wyniki.
