Pochwała odgrywa kluczową rolę w rozwoju dziecka, szczególnie w czasie wojny i stresu. Jednak niewłaściwie sformułowana pochwała może wywołać u dziecka stres i uzależnienie. Tetyana Serebryanska, pedagog, psycholog i dyrektor szkoły zdalnej „Atmosferna Szkola”, opowiedziała, jak przekazywać wartościowe pochwały, dbając jednocześnie o stan psychiczny dziecka.
Rady chińskiego mędrca
Pochwała powinna być konstruktywna, a nie uzależniająca. Tatyana Serebryanska przypomniała słowa chińskiego filozofa Lao Tzu: „Jeśli ktoś mierzy swój sukces miarą pochwał innych ludzi, jego niepokój nie będzie miał końca”. W czasie wojny szczególnie ważne jest nauczenie rodziców prawidłowego chwalenia dzieci, unikania stresu i dbania o zdrowie psychiczne.
Zasada pierwsza: zawsze wyrażaj się konkretnie w pochwałach
Unikając ogólnych sformułowań typu „Brawo!”, lepiej skupić się na konkretnych osiągnięciach dziecka. Używaj wyrażeń wskazujących konkretne umiejętności lub wysiłki: „Ten rysunek jest niesamowity, jest niesamowicie realistyczny”, „Wykonałeś szczególnie dobrą robotę, wykonując to zadanie”.
Zasada druga: nie umniejszaj osiągnięć dziecka
Pochwała powinna być pozytywna i nie powinna pozostawiać dziecka z poczuciem winy. Zamiast dawać krytyczne uwagi typu „Dobra robota, ale mogłeś to zrobić szybciej”, lepiej skupić się na pozytywnych aspektach: „Dobrze wykonałeś zadanie, to ważne”.
Zasada trzecia: oceniaj działania, a nie osobowość
Unikaj ogólnych określeń inteligencji, takich jak „Jesteś taki mądry!” Zamiast tego oceń konkretne działania dziecka. Zwróć uwagę na to, jak ciężko pracuje nad zadaniem, a nie tylko na jej zdolności umysłowe.
Zasada czwarta: nie porównuj swojego dziecka z innymi
Każde dziecko jest wyjątkowe i porównywanie się z innymi może prowadzić do niskiej samooceny. Unikaj zwrotów typu „Dobrze rysowałeś, ale Kola rysował jeszcze lepiej”. Lepiej podkreślić wyjątkowość i indywidualność dziecka.
Zasada piąta: nie stawiaj poprzeczki wysoko
Nie stawiaj zbyt wysokich wymagań, które mogą stać się dla dziecka źródłem stresu. Pochwały powinny być zrównoważone i nie zamieniać się w ciągły strumień słów podziękowania. Unikaj słów zaczynających się od „nai” (najlepszy, najmądrzejszy) i zachęcaj dziecko do rozwijania swoich umiejętności.
Buduj pewność siebie i pozytywny stan psychiczny swojego dziecka, wybierając przemyślane i konstruktywne słowa w czasach wojennego stresu. Właściwa pochwała powinna motywować i wspierać, a nie szkodzić poczuciu własnej wartości i stanowi emocjonalnemu dziecka.
